ഉപഭോക്താക്കൾക്ക് തങ്ങളുടെ അവകാശങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കപ്പെടുന്നതിനുള്ള നിയമപരമായ പരിരക്ഷ ലഭ്യമാണ്. ഉൽപ്പന്നങ്ങൾ വാങ്ങുമ്പോഴും സേവനങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുമ്പോഴും ഉപഭോക്താക്കൾക്ക് ഉയരുന്ന പ്രശ്നങ്ങൾക്കായി നിയമപരമായ നടപടികൾ സ്വീകരിക്കാനുള്ള സംവിധാനങ്ങൾ നിലവിലുണ്ട്. ഇന്ത്യയിൽ ഉപഭോക്തൃ ഫോറങ്ങൾ ജില്ലാ, സംസ്ഥാന, ദേശീയ തലങ്ങളിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്നുണ്ട്. ഈ ഫോറങ്ങൾ ഉപഭോക്താക്കളുടെ പരാതികൾ പരിഗണിച്ച് അവർക്കു വേണ്ടിയുള്ള പരിഹാരങ്ങൾ നൽകുന്ന പ്രധാന സ്ഥാപനങ്ങളാണ്.
ഉപഭോക്തൃ ഫോറങ്ങൾ, പ്രവർത്തനം
ഉപഭോക്താക്കളുടെ പരാതികൾക്ക് നിയമപരമായ പരിഹാരം ലഭ്യമാക്കുന്നതിനായി മൂന്ന് തലത്തിലുള്ള ഉപഭോക്തൃ കമ്മീഷനുകൾ നിലവിലുണ്ട്:
- ജില്ലാ ഉപഭോക്തൃ ഫോറം
ഉപഭോക്താവിന് നേരിട്ട പ്രശ്നം ഉണ്ടായാൽ, അതിന്റെ പരിഹാരം ജില്ലാ ഉപഭോക്തൃ ഫോറത്തിലൂടെ തേടാം.
പരാതി പരിഗണിക്കുന്നതിന്റെ പരിധി 50 ലക്ഷം രൂപയോളം ആണെന്ന് ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ നിയമം വ്യക്തമാക്കുന്നു.
- സംസ്ഥാന ഉപഭോക്തൃ കമ്മീഷൻ
ജില്ലാ ഫോറത്തിൽ നിന്ന് അപാകതകൾ നേരിടുന്നവർ സംസ്ഥാന കമ്മീഷനിൽ അപ്പീൽ ചെയ്യാം.
50 ലക്ഷം മുതൽ 2 കോടി രൂപ വരെയുള്ള പരാതികൾ ഈ കമ്മീഷനിൽ പരിഗണിക്കപ്പെടുന്നു.
- ദേശീയ ഉപഭോക്തൃ കമ്മീഷൻ
ഏറ്റവും ഉയർന്ന തലത്തിലുള്ള ഉപഭോക്തൃ ഫോറം ഇത് ആണ്.
2 കോടിയിലധികം നഷ്ടപരിഹാര ആവശ്യങ്ങൾ ഈ കമ്മീഷൻ പരിഗണിക്കും.
സംസ്ഥാന കമ്മീഷനിൽ നിന്ന് അപ്പീൽ നൽകിയവർ ഇത് വഴി അവകാശ സംരക്ഷണം ഉറപ്പാക്കാം.
ഉപഭോക്താക്കൾക്ക് നേരിടുന്ന പ്രധാന പ്രശ്നങ്ങൾ
തകരാറുള്ള ഉൽപ്പന്നങ്ങൾ: ഗുണനിലവാരമില്ലാത്ത ഉൽപ്പന്നങ്ങൾ ഉപഭോക്താക്കൾക്ക് ലഭിക്കുന്നത്.
സേവനങ്ങളിലെ അപാകത: മോശം സേവനം, കാലതാമസം, കാര്യക്ഷമതക്കുറവ്.
വിലക്കയറ്റം, കള്ളവിൽപ്പന: ഉൽപ്പന്നത്തിന്റെ യഥാർത്ഥ വില മറച്ചു വച്ചുകൊണ്ട് അധികം വില ഈടാക്കൽ.
വഞ്ചനയും പരസ്യചതിയും: തെറ്റായ പരസ്യങ്ങൾ വഴി ഉപഭോക്താക്കളെ വഞ്ചിക്കൽ.
ഇന്റർനെറ്റ് വ്യാപാരപ്രശ്നങ്ങൾ: ഓൺലൈൻ ഷോപ്പിംഗിൽ ഉൽപ്പന്നം ലഭിക്കാത്തത്, തകരാറുള്ള ഉൽപ്പന്നങ്ങൾ ലഭിക്കുക, തുക തിരിച്ചുനൽകാത്തത്.
ഉപഭോക്തൃ കേസുകൾ: താത്പര്യപൂർണ്ണമായ വിധികൾ
ഉപഭോക്തൃ കേസുകൾ സംബന്ധിച്ച് വിവിധ കോടതികളിൽ നിന്നുള്ള സുപ്രധാന വിധികൾ LiveLaw പോലെയുള്ള പ്ലാറ്റ് ഫോമുകൾ പ്രസിദ്ധീകരിക്കുന്നു. ഉപഭോക്താക്കളുടെ അവകാശങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കുന്നതിന് ഇവ വലിയ സഹായമാകുന്നു. ചില ശ്രദ്ധേയമായ വിധികൾ:
ഓൺലൈൻ ഷോപ്പിംഗിലെ ക്രമക്കേടുകൾ: ഉൽപ്പന്നം വിതരണം ചെയ്യാതെ ഉപഭോക്താവിന്റെ തുക തട്ടിപ്പുനടത്തിയ ഓൺലൈൻ പ്ലാറ്റ് ഫോമുകൾക്കെതിരെ എടുത്ത നടപടികൾ.
തകരാറുള്ള ഉൽപ്പന്നം: ഒരു ഉപഭോക്താവിന് മോശം ഉൽപ്പന്നം ലഭിച്ചതിനെ തുടർന്ന്, കമ്പനി വലിയ തുക നഷ്ടപരിഹാരമായി നൽകേണ്ടിവന്ന കേസ്.
ആശുപത്രി അനാസ്ഥ: ചികിത്സാ പിഴവിന്റെ പേരിൽ ഉപഭോക്താവിന് നഷ്ടപരിഹാരം ലഭിച്ച കേസുകൾ.
പരാതി നൽകാനുള്ള മാർഗങ്ങൾ
ഒഴുകിയ അപേക്ഷ: www.consumerhelpline.gov.in എന്ന വെബ്സൈറ്റ് വഴി ഉപഭോക്തൃ പരാതികൾ ഓൺലൈനായി സമർപ്പിക്കാം.
ക്ഷണിച്ച് പരാതി നൽകൽ: നേരിട്ടുള്ള പരാതികൾ ജില്ലാ ഉപഭോക്തൃ ഫോറത്തിൽ നൽകാം.
ഐൻ ഉപദേശം: ഒരു അഭിഭാഷകനോടോ ഉപഭോക്തൃ ഫോറത്തിലോ ബന്ധപ്പെട്ട് നിയമ സഹായം തേടാം.
മൂല്യനിർണ്ണയം
ഉപഭോക്താക്കളുടെ അവകാശങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കപ്പെടാൻ സർക്കാരും, നിയമവ്യവസ്ഥകളും ശക്തമായ നിലപാട് സ്വീകരിച്ചുവരുന്നു. ഉപഭോക്താക്കൾ അവകാശങ്ങൾ അറിയുകയും, പരാതികൾ ഉന്നയിച്ച് നിയമപരമായ പിന്തുണ തേടുകയും ചെയ്യുന്നതിലൂടെ വലിയ മാറ്റങ്ങൾ ഉണ്ടാകുമെന്നത് തീർച്ച. നിയമ സംവിധാനങ്ങൾ കൂടുതൽ കാര്യക്ഷമമാക്കാൻ സർക്കാരും, നീതിപീഠങ്ങളും വേണ്ട നടപടികൾ സ്വീകരിക്കേണ്ടതുണ്ട്. LiveLaw പോലെയുള്ള പ്ലാറ്റ് ഫോമുകൾ വഴി ഉപഭോക്താക്കളെ ബോധവത്കരിക്കുകയും അവകാശങ്ങൾ തിരിച്ചറിയാൻ സഹായിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് അഭിമാനകരമാണ്.
